Monthly Archives: May 2020

Спрытная вавёрка-ляцяга і ганарлівы арол-маркут абітаюць у Гарадоцкім раёне і ў некаторых іншых раёнах Віцебскай вобласці

Арэалам гнездавання арла-маркута (па-руску – беркут), асаеда (пчалаеда), змеяеда, скапы лічыцца Беларускае Паазер’е, а значыць – Віцебшчына.

Гэтыя драпежныя і моцныя птушкі вельмі рэдкія, у тым ліку з-за іх рацыёну. Напрыклад, асаед сілкуецца насякомымі, змеяед – рэптыліямі, у першую чаргу вужамі і гадзюкамі, а скапу ў народзе празвалі птушкай-рыбаловам. Меню арла-маркута складаюць вавёркі, зайцы, лісіцы, суслікі, мышы, цецерукі, глушцы, іншыя жывёлы і птушкі.

Адзінае месца пражывання ў Беларусі вавёркі-ляцягі (Pteromys volans) – паўночна-усходнія раёны: Віцебскі, Гарадоцкі, Лёзненскі. У адрозненне ад звычайнай гэтая вавёрка мае невялікую галаву, а вушкі маленькія, закруглёныя і без звыклых пэндзлікаў. У цёплы час яе поўсць шэрага колеру, на брушку – белага.

Дзякуючы лятальнай перапонцы вавёрка валодае незвычайнай здольнасцю, якая і дала ёй назву. Гэта магчымасць планіруючага палёту. У спакойным стане вавёрчына цела мае мяккія бакавыя складкі, а калі адштурхоўваецца ад дрэва, то яны рэзка распраўляюцца і яго плошча разам з хвастом павялічваецца ўдвая. Палёт правільней назваць планіраваннем. Адным разам вавёрка-ляцяга можа пераадольваць да 50 м і пры гэтым манеўраваць, робячы крутыя, да 90° павароты, або спускацца ўніз па спіралі. Палёт абсалютна бязгучны. Нягледзячы на вялікую асцярожнасць і начны лад жыцця, звярок мае шмат ворагаў, сярод якіх галоўным чынам куніцы, совы.

Мікалай Півавар, кандыдат гістарычных навук. Фота з адкрытых крыніц.

http://vitvesti.by

У Гарадку на пачатку вуліцы Баграмяна створана Алея Славы Герояў Савецкага Саюза

 

8 траўня ў 9 гадзін адбудзецца урачыстае адкрыццё Алея Славы Герояў Савецкага  Саюза, якая створана створана ў межах грамадзянска-патрыятычнага праекта “Героі Савецкага Саюза – твае землякі”

На гэтым тыдні завяршылася будаўніцтва Алеі Славы Герояў Савецкага  Саюза на пачатку вуліцы Баграмяна, дзе ўсталяваны бюст двойчы Герою Савецкага Саюза, Маршалу  Івану Баграмяну.

На Алеі Герояў размешчана інфармацыя аб 10 Героях Савецкага Саюза, якія нарадзіліся на Гарадоцкай зямлі. Таксама на ёй ёсць яшчэ інфармацыя пра двух поўных кавалераў ордэна Славы: Дарошчанка Івана Васільіча і Янчанка Іллю Платоныча.

Трынаццатым нашым земляком стаў Герой Расіі Семянкоў Аляксей Іванавіч, які прывёз у Маскву акт аб капітуляцыі фашысцкай Нямеччыны  9 мая 1945 года і атрымаў званне Героя Расіі ў 1998 годзе. Але нарадзіўся ён на хутары Цесалы, а не ў в. Гуркі, куды былі сселены жыхары гэта хутара ў 1939 годзе. У гэты час наш Герой  ужо  звязаў сваё жыццё з авіяцыяй, калі закончыў у 1936 годзе Тамбоўскае вучылішча лётчыкаў.

Гэтая Алея Герояў у сваім сціплым афармленні дае добрую інфармацыю аб нашых славутых земляках, якія сталі Героямі ў часы Савецкага Саюза.

Самы першы Герой Савецкага Саюза па атрыманню гэтага звання ў гэтай Алеі – Сабалеўскі Аляксандр Пятровіч, які удзельнічаў у выратаванні “чалюскінцаў”. Званне Героя ён атрымаў яшчэ ў 1940 годзе.

Гераічна загінуў 25 красавіка, паўтарыўшы подзвіг А. Матросава ў г. Брэслаў (зараз польскі Вроцлаў),  Іосіф Бумагін, які папаў на фронт восенню 1944 года пасля заканчэння вайсковага вучылішча ва  Уладывастоку. І яго памяць  да гэтага часу ўшаноўваюць у г. Бірабіджане, дзе засталася яго сям’я і каля якога трагічна загінуў пад цягніком  яго старэйшы сын. Дарэчы да апошняга часу ў Бірабіджане лічаць, што Іосіф Бумагін нарадзіўся ў г. Віцебску, як ён мусіць сказаў, калі пайшоў на фронт. Ды і бацьку свайго ён назваў на расійскі лад – Раманам,  не так як яго называлі сярод  габрэяў – Рувімам.

Прадстаўлены на Алеі і наш Герой, які здзейсніў свой подзвіг у пасляваенны час у студзені 1954 года —  Рамашкін Цімафей. Наш зямляк бараніў у паветры самалёт ад нападзення бандытаў і быў смяротна паранены. За адвагу і самаахвяраванне  пасмяротна прысвоена званне  Героя Савецкага Саюза.

Урачыстае адкрыццё Алеі Герояў адбузецца 8 траўня ў 9.00

Л. Антонаў.

Юр’еў дзень: традыцыі вясновага свята

У Беларусі дагэтуль захавалася традыцыя адзначаць 6 мая Юр’еў дзень. Царква ў гэты дзень успамінае нябеснага апекуна воінаў Георгія Пабеданосца.

Юр’еў дзень, які адзначаецца 6 мая, з’яўляецца адным з галоўных святаў беларускага народнага календара. Згодна з народнымі павер’ямі, у гэты дзень можна пазбавіцца бясплоддзя і забяспечыць будучы ўраджай хлеба.

У гэты дзень першы раз пасля зімы сяляне выганялі статак на пашу. З Юр’евым днём была звязана вялікая колькасць рытуальных дзеянняў для захавання хатняй гаспадаркі.

Павер’і і прыкметы на Юр’еў дзень

Для таго, каб абараніць хатніх жывёл, гаспадары здзяйснялі розныя магічныя дзеянні і прамаўлялі “спецыяльныя словы”, якія, згодна з павер’ямі беларусаў, павінны былі захаваць кароў, коней і іншую хатнюю жывёлу ад мору, сурокаў і драпежных жывёл.

Веснавы абрад Юр’еўскі карагод ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну
© Sputnik Альфрэд Мiкус
Веснавы абрад “Юр’еўскі карагод” ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну

Асабліва шмат абрадавых дзеянняў на Юр’я ведалі пастухі, якія лічаць 6 мая сваім святам. Напрыклад, пастух не павінен быў браць новую жывёлу пасля Юр’і, інакш увесь статак будзе пакутаваць ад нападаў ваўкоў.

З гэтым днём звязаныя павер’і і прыкметы, якія тычацца дабрабыту сям’і, дастатку і інтымнай сферы.

На досвітку 6 мая здзяйснялі рытуальныя дзеянні супраць бясплоддзя. Неабходна было ручніком сабраць Юр’еўскую расу і абцерці ёй мужа і жонку. Світанкавая Юр’еўская раса, наогул, лічылася гаючай і дае сілу.

У вёсцы Пагост Гомельскай вобласці рыхтуюцца да Юр'і
© Sputnik / Егор Еремов
У вёсцы Пагост Гомельскай вобласці рыхтуюцца да Юр’і

Згодна з народнай прыкметай, калі на Юр’я дождж, то будзе шмат хлеба. Таксама лічылася, што ў гэты дзень трэба садзіць бульбу. Па традыцыі на Юр’я хадзілі “праведваць” палі з азімымі, неслі туды выпечаны напярэдадні хлеб, клалі яго на зямлю і правяралі рост азімых. Калі каравай хаваўся ў жыце, то ўраджай павінен быць добрым.

Як адзначаюць Юр’еў дзень

Праваслаўная царква ў гэты дзень узгадвае вялікапакутніка Георгія Пабеданосца, якому моляцца за дзяцей, аб дапамозе пры хваробах, акрамя гэтага, святы з’яўляецца нябесным заступнікам воінаў.

Веснавы абрад Юр’еўскі карагод ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну
© Sputnik Альфрэд Мiкус
Веснавы абрад “Юр’еўскі карагод” ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну

У Беларусі і цяпер адзначаюць Юр’еў дзень. Асабліва відовішчна гэта адбываецца ў тых рэгіёнах, дзе этнографы змаглі адрадзіць абрады народнага земляробчага календара. Так, штогод у Пагосце праходзіць старажытны абрад “Юраўскi карагод”, які першым у Беларусі ў 2005 годзе атрымаў статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці рэспубліканскага значэння.

На свята пякуць хлеб з пшанічнай мукі, які ўпрыгожваюць пад спеў абрадавай песні трыма каласкамі з цеста і трыма галінкамі квітнеючага пладовага дрэва, кожная з якіх мае па тры адросткі. Яны сімвалізуюць дзевяць месяцаў сцельнасці каровы і цяжарнасці жанчыны.

Веснавы абрад Юр’еўскі карагод ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну
© Sputnik Альфрэд Мiкус
Веснавы абрад “Юр’еўскі карагод” ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну

Потым жанчыны водзяць карагод. Зараз да яго далучаюцца і дзеці, але раней у карагод бралі толькі дзяўчын, якія дасягнулі палавой сталасці. Дзяўчыны апранаюць вянкі з барвінка — такія жа, як нявесты на вяселлях.

Веснавы абрад Юр’еўскі карагод ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну
© Sputnik Альфрэд Мiкус
Веснавы абрад “Юр’еўскі карагод” ў вёсцы Пагост Жыткавіцкага раёну

Галоўнае магічнае дзеянне 6 мая на Юр’я адбываецца ў поле, дзе пасеяны азімыя. У зямлю закопвалі кавалак чорнага хлеба, перавязаны чырвонай стужачкай, і пелі абрадавыя песні.

Читать дальше: https://bel.sputnik.by

Дзейнасць «Яблынькі» скіравана на адраджэнне і развіццё нацыянальнай беларускай культуры, папулярызацыю народных песень, танцаў

29 красавіка адзначаўся Міжнародны дзень танца. Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь народны ансамбль песні і танца «Яблынька», ДУК «Гарадоцкі ГДК» пачаў дзейнічаць з 1974 г. За гэты час ён сабраў у сваю скарбонку велізарную калекцыю песень і танцаў Віцебскага Паазер’я.
Ля вытокаў стварэння «Яблынькі» стаяў славуты харэограф і фалькларыст, Заслужаны дзеяч культуры Беларусі Іван Арцёмавіч Серыкаў. Лепшыя вакальна-харэаграфічныя кампазіцыі былі выкананы ўдзельнікамі калектыву пад яго кіраўніцтвам.
У ліпені 1983 г. за вялікія дасягненні і высокі ўзровень творчага майстэрства ансамбль атрымаў ганаровае званне «народны», а ў снежні 2017 г. — «Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь».
Дзейнасць калектыву «Яблынька» ў першую чаргу скіравана на адраджэнне і развіццё нацыянальнай беларускай культуры, папулярызацыю народных песень, танцаў і самадзейнай творчасці Гарадоччыны. Удзельнікі ансамбля — людзі рознага ўзросту, якія акрамя сваёй асноўнай прафесіі знаходзяць час і для творчасці.
На дадзены момант кіраўніком аркестровай групы з’яўляецца Вячаслаў Мурашкевіч, хармайстрам калектыву — Дзіна Сцяпанава, а балетмайстрам — Наталля Тарасава. Ім пашчасціла працаваць з таленавітым І.А. Серыкавым.
У аснове рэпертуару сабраны беларускі танцавальны і вакальны фальклор, абрадавыя песні і танцы — калядныя, вясновыя, купальскія, жніўныя. Удзельнікі ансамбля выконваюць іх так, як выконвалі нашы продкі.
— Вакальна-харэаграфічныя кампазіцыі «Яблынька», «Лявоніха», «Гарадоцкія ганчары», «Полька-весялуха», «Кірмаш», беларускія танцы «Закаблукі», «Расшугаліц», пальмінская кадрыля «Зязюлька», «Пляскач», «Расхадуха-барыня» хаваюць у сабе часціцу душы беларускага народа, — кажа Наталля Тарасава. — Яны адрозніваюцца цікавай харэаграфіяй і багатай музычнай палітрай. Большасць з іх захавалася ў арыгінальнай пастаноўцы Івана Серыкава.
Народны ансамбль песні і танца «Яблынька» прымае актыўны ўдзел у культурна-масавых мерапрыемствах, разнастайных фестывалях і форумах за межамі нашай краіны, займаючы там першыя месцы, а таксама з поспехам выступае на шматлікіх канцэртных пляцоўках. Гледачы заўсёды сустракаюць «Яблыньку» бурнымі апладысментамі.
Калектыў з’яўляецца лаўрэатам і дыпламантам шматлікіх рэспубліканскіх і міжнародных конкурсаў. На Гарадоччыне ў гонар дзеяча культуры І.А. Серыкава праходзіць абласны агляд-конкурс харэаграфічных калектываў Віцебскай вобласці «Прыдзвінскія карункі». Мэта конкурсу — захаваць створаныя таленавітым земляком беларускія народныя танцавальныя кампазіцыі. Таму абавязковай умовай удзелу ў конкурсе для харэаграфічных калектываў з’яўляецца выкананне аўтарскага танца славутага балетмайстра. Народны ансамбль песні і танца «Яблынька» таксама не раз прымаў у ім удзел.
З упэўненасцю можна сказаць, што «Яблынька» больш за 40 гадоў з’яўляецца сапраўднай візітнай карткай Гарадоцкага раёна. Дзякуючы стараннасці і імпэту таленавітых людзей захоўваюцца народныя традыцыі нашага краю.

Майя САЛДАЦЕНКА