Гарадоцкі музей прапануе азнаёміцца выставай навагодніх паштовак і ёлачных цацак «Навагодняя казка» пад час адмысловай экскурсіі, якую гатова правесці супрацоўніца музея Ірына Якімовіч. Пад час гэтай экскурсіі супрацоўніца музея распавядзе пра вытокі навагодняга свята, яго гісторыю, а таксамапра гісторыю ёлачных цацак і навагодніх паштовак у свеце і ў славян.
“Новы год – галоўнае каляндарнае свята, надыходзячае ў момант пераходу з апошняга дня года ў першы дзень наступнага года. Адзначаецца многімі народамі ў адпаведнасці з прынятым календаром.
Вытокі свята Новага Года з’явіліся яшчэ вельмі даўно і азначала ён ці то, што мы святкуем сёння. Гэта было свята Абнаўлення, калі ўвесь цыкл жыцця паміраў, а пасля адраджаўся зноў. Як прырода, калі прыходзіла зіма дрэвы гублялі сваю лістоту, а па вясне расквіталі. Для шматлікіх народаў дзень Новага Года азначаў пагібель старога свету, і ўзнікненне новага, што азначала новую гісторыю і новы пачатак. У прыватнасці, свята Новы Год раней лічылася паганскім святам і адзначалася ў розны час года, не ў ноч з 31 снежня на 1 студзеня, як мы прывыклі. Упершыню свята быў звязаны з паганскім богам неба Марадуком яшчэ ў старажытнай Месапатаміі, дзе свята адзначалі 12 дзён. Пасля, старажытныя егіпцяне звязвалі Новы Год з часам, калі разлівалася рака Ніл і ўсё ў акрузе размывала і абнаўляла.
Пачатак года з 1 студзеня было ўстаноўлена рымскім кіраўніком Юліем Цэзарам у 46 годзе да нашай эры. У Старажытным Рыме гэты дзень быў прысвечаны Янусу – богу выбару і ўсіх асноў. Першы месяц года юліянскага календара, студзень, названы ў гонар гэтага бога. 1 студзеня людзі павінны былі жадаць адзін аднаму поспеху і ўдачы, так як першыя пажаданні, згодная старажытным вераванням, мелі найбольшыя шанцы ўвасобіцца ў жыццё. Менавіта ў яго храм, храм бога усіх пачынанняў, людзі неслі прысмакі і грошы, каб год, які пачынаўся быў паспяховым і багатым. Бога малявалі з двума асобамі: адна глядзела наперад, а другая – назад. Славяне, з 1493 па 1700 год па візантыйскай царкоўнай традыцыі святкавалі Новы год 1 верасня.
У 1700 годзе расійскі імператар Пётр I на заканадаўчым узроўні замацаваў усім нам вядомы Новы год зыходзячы з еўрапейскіх традыцый. Разам з датай Пётр I прывёз з заходняй Еўропы і традыцыю ставіць елкі. Іх упрыгожвалі свечкамі, стужкамі, цукеркамі і арэхамі. Навагоднія цацкі з’явіліся значную пазней, праз некалькі стагоддзяў. Пагаворваюць, што адзін з гадоў быў вельмі неўраджайным, таму майстэрскія шкловыдзімальнікі замянілі арэхі, гародніну і садавіну шклянымі ўпрыгожваннямі, што зрабіла сапраўдны фурор. Варта заўважыць, што дазволіць сабе вечназялёную прыгажуню маглі часцяком толькі багатыя дваране, сярод сялянства гэтага звычая не было.
C галоўным навагоднім чараўніком таксама усё не так проста. Старажытным славянскім дзедам марозам была Боскасьць Зюзя, але дабром і шчодрасцю яно не адрознівалася. У беларускай міфалогіі Зюзя – паганскі бог зімы ў беларусаў. Паходзіць ад дзеясловы «зюзець» – мерзнуць, акалеваць ад марозу. Ўвасабляе сабой зімовую сцюжу, а таксама каляндарны перыяд ад Каляд да вясновага раўнадзенства. Павел Шпілеўскі азначаў Зюзю як бога зімы і брата Перуна ў беларускай міфалогіі. Па паданні, Зюзя ўяўляецца як дзед з доўгай барадой, які жыве ў лесе, ходзіць басанож, без шапкі, у белым расхрыстаным кажуху. У руцэ трымае вялікую жалезную булаву. Ад яго подыху ўзнімаецца завіруха. Яго дыханне – гэта завіруха, яго слёзы – гэта лядзяш, шэрань – яго словы, а валасы-гэта снежныя аблокі. Пад Новы год беларусы варылі куцьцю, прыгаворваючы «Зюзя на двары – куцця на стале». Каб маразы не былі лютымі і ня пашкодзілі азімыя, першую лыжку куцці гаспадар кідаў Зюзе у акно са словамі: «Мароз, ідзі куццю есці!».
А вось добры Дзед Мароз – гэта правобраз Свяціцеля Мікалая, які жыў у IV стагоддзі ў візантыйскім горадзе Міра. За сваё жыццё ён стварыў столькі добрых учынкаў і цудаў, што да гэтай пары з асаблівым трапятаннем яго шануюць вернікі і каталіцкай і праваслаўнай цэркваў….”
Значна больш інфармацыі пра навагоднія традыцыі і ўпрыгожванні навагодняй ёлкі магчыма атрымаць пад час экскурсіі па выставе.
Экскурсію ў музей на выставу «Навагодняя казка» магчыма замовіць для дзетак па тэл.:+375213941849. Кошт экскурсіі сімвалічны, як і само самастойнае наведванне выставы.
Л.Антонаў